شکلات، یکی از محبوب‌ترین خوراکی‌ها در جهان است که در ایران نیز طرفداران بسیاری دارد. در سال‌های اخیر، شاهد رشد چشمگیر برندهای خارجی شکلات در بازار ایران بوده‌ایم. این موضوع، نگرانی‌هایی را در خصوص آینده صنعت شکلات ایران و ضرورت حمایت از تولید داخلی ایجاد کرده است.
فهرست مطالب
تاریخچه صنعت شکلات در ایران
صنعت شکلات ایران، سابقهای دیرینه دارد. اولین کارخانه شکلاتسازی ایران در سال 1311 خورشیدی به نام کارخانهٔ شکلاتسازی «گلزار» در مشهد تاسیس شد. پس از آن، کارخانههای دیگری نیز در نقاط مختلف کشور از جمله تبریز احداث شدند و به تدریج، این صنعت رونق گرفت.
تولید شکلات صنعتی در ایران به طور گسترده انجام می‌شود. کارخانههای متعددی در کشور وجود دارند که انواع مختلف شکلات را با استفاده از تکنولوژی‌های روز دنیا تولید می‌کنند. این کارخانه‌ها، علاوه بر تامین نیاز داخل، به صادرات محصولات خود به سایر کشورهای جهان نیز می‌پردازند که در ادامه به آن ها می پردازیم.
| موضوع | توضیحات |
| ارزش بازار | – ارزش بازار صنعت شکلات ایران در سال 1401 حدود 50 هزار میلیارد تومان تخمین زده شده است.- این صنعت 4 درصد از ارزش افزوده صنایع غذایی ایران را به خود اختصاص داده است. |
| تولید | – ایران سالانه حدود 800 هزار تن شکلات تولید می کند.- سرانه مصرف شکلات در ایران حدود 10 کیلوگرم در سال است. |
| صادرات | – ایران سالانه حدود 50 هزار تن شکلات صادر می کند.- عراق، افغانستان و پاکستان از مهمترین مقاصد صادراتی شکلات ایران هستند. |
| واردات | – ایران سالانه حدود 20 هزار تن شکلات وارد می کند.- بلژیک، آلمان و ایتالیا از مهمترین مبادی وارداتی شکلات ایران هستند. |
| برندهای تولیدی | – شرکت های کام کایا، آیدین، شیرین عسل، کاله و فرمند از بزرگترین تولیدکنندگان شکلات در ایران هستند.- این شرکت ها حدود 70 درصد از سهم بازار را در اختیار دارند. |
| چالش ها | – قاچاق شکلات- نوسانات قیمت مواد اولیه- کمبود نقدینگی- رقابت با برندهای خارجی |
| فرصت ها | – افزایش تقاضا برای شکلات در داخل کشور- رشد صادرات به کشورهای منطقه- توسعه صنعت گردشگری- افزایش تنوع محصولات |
معرفی برندهای ایرانی
امروزه، برندهای ایرانی متعددی در زمینه تولید شکلات فعالیت می‌کنند که از جمله آنها می‌توان به مجموعه تولیدی کام کایا، شکلات آیدین، شکلات فرمند، شیرین عسل، شکلات پارمیدا، شکلات باراکا، شکلات ما و شرکت تولیدی کاله اشاره کرد. این برندها، تنوع گسترده‌ای از شکلات صنعتی و انواع محصولات شکلاتی را با کیفیت مطلوب و قیمت مناسب به بازار عرضه می‌کنند.
مزایای حمایت از تولید داخلی
حمایت از تولید داخلی، مزایای متعددی برای کشور به همراه دارد که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اشتغال‌زایی: صنعت شکلات، یکی از صنایع اشتغال‌زا در کشور است. حمایت از تولید داخلی، به حفظ و ایجاد شغل‌های جدید در این صنعت کمک می‌کند.
- حمایت از فرهنگ و اقتصاد ایران: برندهای ایرانی، نمادی از فرهنگ و هویت ایرانی هستند. حمایت از این برندها، به ترویج فرهنگ ایرانی و تقویت اقتصاد کشور کمک می‌کند.
- رقابت با برندهای خارجی: حمایت از تولید داخلی، به افزایش رقابت در بازار و ارتقای کیفیت محصولات ایرانی کمک می‌کند.
چالش‌های پیش روی صنعت شکلات ایران
صنعت شکلات ایران با چالش‌های متعددی روبرو است که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
| چالش | توضیحات | راهکارهای پیشنهادی |
| قاچاق | – قاچاق شکلات به ایران به خصوص از کشورهای همسایه به یک معضل تبدیل شده است. – قاچاق باعث می شود که تولیدکنندگان داخلی با رقابت نابرابر روبرو شوند. | – تشدید مبارزه با قاچاق- افزایش تعرفه واردات شکلات- حمایت از تولیدکنندگان داخلی |
| نوسانات قیمت مواد اولیه | – قیمت مواد اولیه مانند شکر، پودر کاکائو و روغن به طور مداوم در حال نوسان است. – این نوسانات باعث می شود که قیمت تمام شده محصولات افزایش یابد و سود تولیدکنندگان کاهش یابد. | – استفاده از مواد اولیه داخلی- انعقاد قراردادهای بلندمدت با تامین کنندگان- استفاده از ابزارهای مشتقه برای مدیریت ریسک قیمت |
| کمبود نقدینگی | – بسیاری از تولیدکنندگان شکلات با کمبود نقدینگی روبرو هستند. – این کمبود نقدینگی باعث می شود که آنها نتوانند در زمینه های مختلف مانند تحقیق و توسعه، بازاریابی و خرید تجهیزات جدید سرمایه گذاری کنند. | – اعطای تسهیلات بانکی با نرخ سود پایین- ایجاد صندوق های حمایتی از صنعت شکلات- ارائه مشوق های مالیاتی |
| رقابت با برندهای خارجی | – برندهای خارجی با استفاده از تکنولوژی های جدید و سرمایه گذاری های کلان، محصولات با کیفیت بالا و قیمت مناسب به بازار ایران عرضه می کنند. – این موضوع باعث می شود که تولیدکنندگان داخلی با چالش بزرگی روبرو شوند. | – افزایش کیفیت محصولات- ارتقای تکنولوژی تولید- برندسازی و بازاریابی قوی |
| فرهنگ مصرف | – سرانه مصرف شکلات در ایران نسبت به سایر کشورهای جهان پایین است. – این موضوع به دلیل عواملی مانند قیمت بالا، عدم آگاهی از فواید مصرف شکلات و فرهنگ غلط تغذیه ای است. | – ترویج مصرف شکلات به عنوان یک خوراکی سالم و مغذی- ارائه آموزش های تغذیه ای- تولید محصولات با قیمت مناسب |
تنوع شکلات صنعتی و محصولات شکلات
شکلات صنعتی تنوع بسیار بالایی دارد و به اشکال مختلف تولید می‌شود. به طور کلی می‌توان تنوع شکلات صنعتی را به دسته‌های زیر تقسیم کرد:
- شکلات تخته‌ای: این نوع شکلات رایج‌ترین نوع شکلات در بازار است که به صورت ساده یا با مغزهای مختلف مانند بادام، فندق، پسته و کشمش تولید می‌شود. در انواع شکلات تخته ای سفید، شکلات تخته ای رنگی برای تزیین کیک و شیرینی استفاده می‌شود.
- شکلات صبحانه یا شکلات مایع، که با نام کرم کاکائو نیز شناخته می شود، این نوع شکلات برای مصارف مختلف مانند کیک پزی و شیرینی پزی استفاده می‌شود.
- ترافل که در صنعت شکلات برای تزئین استفاده می گردد.
- شکلات روکش دار
- اسمارتیز
- شکلات مغزدار
- شکلات چیپسی
- شکلات سنگی
چه عواملی بر قیمت محصولات شکلاتی ایرانی تاثیر می‌گذارند؟
عوامل مؤثر بر قیمت شکلات صنعتی ایرانی شامل برند، کیفیت مواد اولیه، نوع و درصد کاکائو، وزن و بسته‌بندی و نوسانات قیمت مواد اولیه در قیمت نهایی محصولات شکلاتی موثر است.
نوسانات قیمت مواد اولیه و تاثیر آن در صنعت شکلات و شیرینی
صنعت شکلات و شیرینی به شدت تحت تاثیر نوسانات قیمت مواد اولیه است. مواد اولیه اصلی این صنعت در سال‌های اخیر با افزایش قیمت قابل توجهی روبرو بوده‌اند. این افزایش قیمت باعث شده است که قیمت محصولات شکلاتی نیز افزایش یابد.
افزایش قیمت مواد اولیه همچنین باعث شده است که برخی از تولیدکنندگان میزان تولیدات خود را کاهش دهند تا از مواد اولیه با کیفیت پایین‌تر استفاده نکنند. این امر می‌تواند به کیفیت محصولات شکلاتی آسیب برساند.
صنعت شکلات و شیرینی برای حفظ و ارتقای کیفیت محصولات خود نیازمند حمایت دولت است. دولت می‌تواند با ارائه یارانه به تولیدکنندگان مواد اولیه و همچنین وضع تعرفه‌های گمرکی بر واردات محصولات شکلاتی خارجی، به این صنعت کمک کند.
چالش‌های رقابت با برندهای خارجی
صنعت شکلات ایران در سال‌های اخیر رشد قابل توجهی داشته است. با این حال، برندهای ایرانی برای رقابت با برندهای خارجی در بازار داخلی و جهانی با چالش‌های متعددی روبرو هستند.
- قیمت: قیمت تمام شده محصولات ایرانی به دلیل نوسانات ارزی، تورم و هزینه‌های تولید بالا، معمولاً از برندهای خارجی بیشتر است.
- کیفیت: برخی از برندهای خارجی از نظر کیفیت مواد اولیه، فرآیند تولید و طعم، از برندهای ایرانی پیشی می‌گیرند.
- برندینگ: برندهای خارجی از نظر شناخت برند، سابقه و اعتبار در بازار جهانی، از برندهای ایرانی قوی‌تر هستند.
- تنوع محصولات: برندهای خارجی تنوع محصولی بیشتری نسبت به برندهای ایرانی ارائه می‌دهند.
شرکت های ایرانی فقط در صورتی می توانند چالش ها را تبدیل به فرصت کنند که بتوانند موفق به صادرات منطقه ای شوند. با توجه به ظرفیت‌های موجود، ایران می‌تواند به یک قطب صادراتی شکلات در منطقه تبدیل شود.
رقابت با برندهای خارجی شکلات صنعتی، چالش‌های متعددی را برای برندهای ایرانی ایجاد کرده است. با این حال، فرصت‌های زیادی برای ارتقای کیفیت، نوآوری، برندسازی و صادرات وجود دارد. با استفاده از این فرصت‌ها، برندهای ایرانی می‌توانند در بازار داخلی و جهانی به موفقیت دست پیدا کنند.
نتیجه‌گیری
حمایت از تولید داخلی، به‌ویژه در صنعت شکلات، برای حفظ و توسعه این صنعت در ایران امری ضروری است. این حمایت نه تنها به اشتغال‌زایی و تقویت فرهنگ و اقتصاد ایران کمک می‌کند، بلکه توان رقابت با برندهای خارجی را نیز افزایش می‌دهد.
با اتکا به حمایت‌های دولتی و همت تولیدکنندگان داخلی، صنعت شکلات ایران می‌تواند به جایگاهی درخشان در بازارهای داخلی و خارجی دست یابد. کام کایا، به عنوان تیمی فعال در حوزه شکلات، همواره در تلاش است تا با ارائه محصولات باکیفیت و حمایت از تولید داخلی، به ارتقای این صنعت در ایران کمک کند.
پرسش‌های متداول
آیا کیفیت شکلات های صنعتی به اندازه محصولات خارجی است؟
بله، کیفیت محصولات شکلاتی ایرانی در سال‌های اخیر به طور قابل توجهی ارتقا یافته است. بسیاری از برندهای ایرانی، از مواد اولیه باکیفیت و تکنولوژی‌های روز دنیا استفاده می‌کنند و محصولات آنها با محصولات خارجی قابل رقابت است.
قیمت محصولات شکلاتی ایرانی، در مقایسه با محصولات خارجی، به طور کلی مناسب‌تر است. البته، قیمت برخی از محصولات خاص، ممکن است به دلیل استفاده از مواد اولیه مرغوب‌تر، کمی بالاتر باشد.
چه طور می‌توانیم از تولید داخلی شکلات حمایت کنیم؟
با خرید محصولات ایرانی، می‌توانیم به حمایت از تولید داخلی و اشتغال‌زایی در این صنعت کمک کنیم. همچنین، می‌توانیم با تشویق دیگران به خرید محصولات ایرانی، در این زمینه فرهنگ‌سازی کنیم.
چه نهادهایی مسئول حمایت از تولید داخلی هستند؟
وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت جهاد کشاورزی و سازمان ملی استاندارد ایران، از جمله نهادهایی هستند که مسئول حمایت از تولید داخلی هستند.
چه اقداماتی برای مبارزه با قاچاق شکلات انجام شده است؟
در سال‌های اخیر، اقداماتی برای مبارزه با قاچاق شکلات، از جمله افزایش گشت‌های مرزی و تشدید نظارت بر بازار شکلات انجام شده است.